Omgevingsmanagement Utrecht Overvecht Noord aardgasvrij

In 2050 moeten in Nederland 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen van het aardgas af zijn. Dit heeft de overheid zich als doel gesteld in het klimaatakkoord. Om dit te bewerkstelligen worden tot 2030 de eerste 1,5 miljoen woningen verduurzaamd. Dit gaat wijk voor wijk. Gemeenten hebben hierin een regierol en maken dit met samenwerkingspartners mogelijk. Voor de gemeente Utrecht verzorgt Plan B het omgevingsmanagement in Overvecht Noord.

Gemeente Utrecht heeft in 2018 Overvecht Noord aangewezen, die als eerste wijk die transformeert naar aardgas vrij. De na-oorlogse wijk kenmerkt zich door hoge flats omringt door grondgebonden eengezinswoningen met een groot (stads) park in het hart. Bijna 70% van de woningen is in bezit van een aantal woningcorporaties en het overige deel is eigendom van bewoners. De grondgebonden woningen zijn in de afgelopen jaren steeds vaker verkocht aan bewoners. Hierdoor is er ook ‘gespikkeld’ bezit ontstaan. Een deel van alle woningen is aangesloten op het reeds aanwezige warmtenet van Eneco en gebruikt alleen gas om te koken. 

Inmiddels is de eerste stap, het onderzoek naar de meest kansrijke manier van alternatieve warmte voor de meeste woningen in Overvecht Noord afgrond. Het onderzoek geeft naast de technische uitwerking, inzicht in de kosten voor de realisatie en de onrendabele top. Het deel dat niet gedekt is en waar subsidie voor verstrekt moet worden. Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van dit enorme traject is dat het haalbaar én betaalbaar moet zijn. Dit betekent dat het aardgasvrij maken niet meer mag gaan kosten dan wanneer er gas zou worden gebruikt om te verwarmen.

De gemeente speelt in dit traject een centrale rol. Zij voert de regie en is verantwoordelijk voor het informeren en aanjagen van stakeholders om over te gaan op een alternatieve manier van verwarmen. Woningcorporaties, netbeheerder Stedin en energieleverancier Eneco zijn belangrijke samenwerkingspartners in dit proces. 

De rol van Plan B
Sinds de zomer van 2021 is Plan B betrokken bij het omgevingsmanagement van de wijk. Onze collega Juliëtte Cortet is als omgevingsmanager onderdeel van het kernteam Overvecht Noord Aardgasvrij. Als omgevingsmanager is Juliëtte het eerste aanspreekpunt voor vragen vanuit bewoners en andere stakeholders in de wijk. Naast het contact en de organisatie van de klankboordgroep, is ze ook gesprekspartner voor bewonersinitiatieven die collectief een andere manier van verwarmen onderzoeken dan stadsverwarming. Bijvoorbeeld bewoners met een wens om op korte termijn een duurzame bron aan te laten leggen, zoals verwarmen met water uit de nabijgelegen Vecht. Voor een aantal buurten geldt een andere behoefte. Zij zijn recent gebouwd of hebben een andere aanpak nodig zoals woonarken en (monumentale) boerderijen. Als omgevingsmanager onderzoekt Juliëtte, samen met de bewoners, een passend alternatief.

Sentiment
De impact van dit project is enorm, je komt namelijk achter de voordeur van bewoners, iets wat voor velen een natuurlijke grens is. Het sentiment en argwaan wat er leeft, maar ook de verschillende opinies (voor- en tegenstanders) moeten worden gehoord. Daarnaast is er ook een grote groep bewoners waar de gemeente juist niets van hoort, het stille midden. Er is een Energiedialoog opgezet waarbij heel bewust is gezocht naar een goede afspiegeling van de wijk. De groep bestaat uit huurders, woningbezitters en ondernemers. Ook zijn in deze groep de verschillende culturele achtergronden vertegenwoordigd. Op deze manier proberen we in kaart te brengen waar welke zorgen spelen en kunnen we meedenken in een antwoord op hun vraagstukken. Het omgevingsmanagement is daarmee divers, afwisselend en vraagt om een wijde blik op het sentiment in de wijk.

HRP
Als omgevingsmanager is bewust zijn van al die gevoeligheden, emoties en belangen die spelen in een dergelijk traject noodzakelijk. Je moet aanvoelen wie welke belangen heeft en welke belangen hij of zij vertegenwoordigd. Samenwerking en vertrouwen is hierin van groot belang. Naast Gevoeligheid voor de omgeving, liggen in dit proces de HRP principes; Respect voor expertise en Weerstand tegen aannames en veronderstellingen aan de oppervlakte. Ze zijn essentieel in het slaan van een brug tussen de verschillende partijen.

Inmiddels is Overvecht Noord niet meer de enige wijk in Utrecht die van het aardgas afgaat. Na de zomer van 2021 heeft de gemeente de Transitie Visie Warmte deel 2 gepresenteerd, waarin staat welke wijk wanneer aan de slag gaat met de overstap naar een alternatieve vorm van warmte. De lessen die tot op heden in Overvecht Noord zijn geleerd, zijn hierin meegenomen.

Op de pagina; Overvecht-Noord aardgasvrij van de Gemeente Utrecht vind je meer informatie over de status van het project. Benieuwd naar Juliëtte haar rol? Bekijk de video: Hoe wordt Overvecht Noord aardgasvrij?

Video Hoe wordt Overvecht Noord aardgasvrij?

Projectdetails
Omschrijving: Omgevingsmangement voor Overvecht Noord, de eerste aardgasvrije wijk in gemeente Utrecht
Opdrachtgever: Gemeente Utrecht
Jaar 2021
Rol Plan B De wijk Overvecht Noord is één van de proeftuinwijken van de Rijksoverheid voor het grootschalig aardgasvrij maken van woningen. Plan B heef hierin de rol als omgevingsmanager; met als doel de dialoog met bewoners en belanghebbenden te voeren over een haalbaar en betaalbaar warmte alternatief.

Meer weten?

Juliette Cortet
Neem contact op met Juliëtte

Ook interessant